Fundusze norweskie – na czym polega pomoc i jak z niej skorzystać?

Mało kto wie, że fundusze norweskie stanowią od wielu lat ważne źródło finansowania rozmaitych projektów i inwestycji w Polsce. Ponieważ środki z Unii Europejskiej z perspektywy na lata 2014-2020 w zasadzie zostały już niemal w całości rozdysponowane, warto zainteresować się tym mało znanym wsparciem oferowanym przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein. Dowiedz się, na czym dokładnie to wsparcie polega, kto może ubiegać się o dotacje i w jaki sposób je pozyskać.

Czym są fundusze norweskie?

Pod nazwą funduszy norweskich należy rozumieć Norweski Mechanizm Finansowy oraz Mechanizm Finansowy EOG. Jest to specjalny program pomocowy zorganizowany przez Norwegię, Islandię i Liechtenstein dla nowych krajów UE, które wraz z akcesją do wspólnoty dołączyły także do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Chodzi więc tutaj głównie o państwa z Europy Środkowej i Wschodniej, ale także Grecję, Portugalię, Maltę i Cypr.

Podobnie jak w przypadku dotacji unijnych także fundusze norweskie i EOG mają na celu zniwelować różnice ekonomiczne i społeczne między nowymi a starymi członkami wspólnoty. Dodatkowym celem mechanizmów wsparcia jest zacieśnianie współpracy między państwami- darczyńcami a krajami korzystającymi z ich pomocy.

Historia dotacji norweskich i EOG sięga 1994 roku. Polska korzysta z nich od 2004 roku, czyli od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Aktualnie obowiązuje III edycja programu, którego budżet na lata 2014-2021 wynoszący w sumie 2,8 mld euro przewiduje dla Polski bardzo wysoką pulę środków, bo aż 809,3 mln euro.

Obszary pomocy dla beneficjentów z Polski

W ramach III edycji, która będzie w praktyce wdrażana do 30 kwietnia 2024 r., Polska rozdysponowała przyznane środki na kilkanaście programów tematycznych. Co ważne, każdy z programów (z wyjątkiem dwóch) wdrażany jest przez inną polską instytucję publiczną. Nabory wniosków o dotacje norweskie są zatem organizowane przez różnych operatorów.

Poniżej prezentujemy najważniejsze programy wraz z informacją o zarządzającym nim operatorze oraz ogólną kwotą środków przeznaczoną na realizację każdego z nich:

– Innowacyjność – Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości – 85 mln euro

– Rozwój Lokalny – Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju – 100 mln euro

– Środowisko – Ministerstwo Środowiska z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – 140

mln euro

– Kultura – Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego – 75 mln euro

– Edukacja – Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji – 20 mln euro

– Zdrowie – Ministerstwo Zdrowia – 20 mln euro

Powyższa niepełna lista programów najlepiej pokazuje, że środki trafią do rzeczywiście kluczowych obszarów w naszym kraju. Pojawia się jednak pytanie, dla kogo fundusze norweskie są konkretnie przeznaczone i jak w ogóle można z nich skorzystać?

Wiele praktycznych informacji na ten temat znaleźć można na stronie firmy zajmującej się profesjonalnie pozyskiwaniem takich dotacji: https://subitoadvising.pl/fundusze-norweskie. Istnieje również witryna rządowa, na którą warto zajrzeć w celu poszerzenia swojej wiedzy. Poniżej przedstawiamy jedynie ogólne zagadnienia, ponieważ tematyka dotacji norweskich jest dość obszerna i zawiła.

Kto i w jaki sposób może ubiegać się o dotacje norweskie?

To, kto może wnioskować o środki norweskie, zależy od programu i warunków konkretnego naboru. Ogólnie do grona beneficjentów należą przede wszystkim:

– mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa,

– małe i średnie miasta, głównie te z najtrudniejszą sytuacją społeczno-gospodarczą,

– jednostki samorządu terytorialnego,

– uczelnie wyższe,

– instytuty badawcze,

– instytucje działające w obszarze edukacji na wszystkich poziomach,

– zakłady i spółki komunalne,

– instytucje kultury,

– organizacje pozarządowe,

– szpitale.

Ubieganie się o fundusze norweskie odbywa się w trybie konkursowym. Wymaga zatem złożenia dokumentacji aplikacyjnej w odpowiedzi na ogłoszony nabór wniosków w ramach konkretnego programu.

Fundusze norweskie w praktyce – jak je skutecznie pozyskać?

Wnioskowanie o dotacje norweskie jest dość skomplikowane. Dla wielu wnioskodawców trudnością okazuje się już samo opracowanie koncepcji projektu. Jeszcze więcej problemów sprawia wyszukanie partnera do jego realizacji. Należy tutaj wspomnieć o specyfice funduszy norweskich – w wielu przypadkach, aby pozyskać środki, należy wskazać firmę zagraniczną z kraju darczyńcy, z którą będzie się wspólnie realizowało określony projekt. Dotyczy to szczególnie projektów realizowanych w ramach programów Badania, Edukacja i Kultura. Warto pamiętać, że wyspecjalizowane firmy doradcze są zwykle w stanie pomóc także na tym wstępnym etapie ubiegania się o dotacje. Wbrew pozorom nie zajmują się one wyłącznie wypełnieniem wniosku konkursowego. Te najlepsze zazwyczaj oferują wsparcie od początku do końca, czyli nawet po przyznaniu środków przy prawidłowym ich rozliczaniu w trakcie i po zakończeniu realizacji projektu.

W Polsce fundusze norweskie z roku na rok zyskują na popularności, a za ich pomocą realizuje się coraz więcej znaczących projektów, szczególnie w obszarze zdrowia, kultury i rozwoju lokalnego. To oznacza, że pozyskanie dotacji może i jest dość skomplikowane, ale jak najbardziej możliwe. Warto więc zainteresować się tą ciekawą alternatywą dla funduszy unijnych, szczególnie teraz, gdy stare środki z UE zostały praktycznie wyczerpane, a na nowe trzeba będzie jeszcze trochę poczekać. W razie problemów ze znalezieniem odpowiedniego naboru lub przygotowaniem wniosku warto skontaktować się bezpośrednio z operatorem danego programu lub firmą wyspecjalizowaną w pozyskiwaniu takich dotacji.